د پاکستان په کډوالو کې د افغان مهاجرینو بې وسي: بیرته افغانستان ته ستنېدل د ژوند له خطر سره مخ

صفیه بی‌بی (مستعار نوم)، چې د افغانستان د ننګرهار ولایت کې د څارنوالې په توګه دنده ترسره کړې، دا مهال په اسلام‌اباد کې د خپل کورنۍ درې ښځینه غړو او ماشومانو سره په یو کور کې اوسیږي. هغې وویل چې څو اوونۍ وړاندې یې ورور د ورځني اړتیاوو د پېرلو لپاره بازار ته تللی و، چېرته یې پولیسو ونیوه او افغانستان ته یې وشړلو ځکه د هغه ویزه پای ته رسېدلې وه.

صفیه بی‌بی وایي چې ورور یې په افغانستان کې د پولیسو په یوه لوړ پوړ مقام کې دنده ترسره کړې وه، چې له کبله یې ژوند له جدي ګواښ سره مخ دی. هغې زیاته کړه، دیپورټ کېدو موږ له بې شمېره ستونزو سره مخ کړي یو، خو تر ټولو لویه اندېښنه د زما د ورور امنیت دی، چې اوس په افغانستان کې خوندي نه دی.

پخوانۍ څارنوالې وویل چې دوه کاله وړاندې یې په ملګرو ملتونو کې د مهاجرینو ادارې (UNHCR) سره خپله راجسټریشن کړې وه، خو هغوی ورته ویلي و چې درې میاشتې وروسته به ورسره اړیکه ونیسي، خو تر ننه هیڅ پرمختګ نه دی شوی.

زما د موبایل سم بنده شوې، نو هره اوونۍ پخپله UNHCR دفتر ته ورځم چې د خپل قضیې په اړه پوښتنه وکړم، خو هلته نه څوک لارښوونه کوي او نه هم دننه د تګ اجازه راکوي، صفیه بی‌بی په ګیله سره وویل. دا حالت نه یوازې د صفیه بی‌بی، بلکې د ګڼو نورو افغان مهاجرینو لپاره هم د ناڅرګندۍ او ستونزو سبب ګرځېدلی، کوم چې په پاکستان کې د قانوني حیثیت نه لرلو له امله له سختو حالاتو سره مخ دي.

په پېښور کې مېشته افغان کونډه، نسیمه بي‌بي (مستعار نوم)، د خپل کورنۍ یوازینۍ کفيله ده. هغه د ګنډلو او ګلدوزۍ له لارې د خپلو درې زامنو تعلیم او د کور لګښتونه پوره کوي. د طالبانو د سختو قوانینو، په ځانګړې توګه د ښځو د محرم پرته له کور څخه د وتلو بندیز له امله، هغې د خپلو ماشومانو د ښه راتلونکي لپاره پاکستان ته هجرت وکړه.

نسیمه بي‌بي وایي، په کور کې هېڅ نارینه نشته. که بېرته افغانستان ته لاړه شم، نه به کار وکړم او نه به د خپلو ماشومانو تعلیم جاري وساتم، نو بېرته تګ مې تصور هم نشي کولای.

خو په پاکستان کې د غیر قانوني مهاجرینو پر وړاندې روانو عملیاتو هغې ته سختې ستونزې راولاړې کړې دي. زما ویزه ختمه شوې ده، چې له کبله یې زما د کور مالک هره ورځ وایي چې پولیسو غیر قانوني مهاجرینو ته د کور په کرایه ورکولو منع کړې ده. اوس باید ژر تر ژره بله ځای پیدا کړم، خو نه کوم بدیل لرم او نه د اضافي لګښتونو وس.

په پېښور کې مېشته افغان مهاجره، نبیله بي‌بي وایي چې شپږ کاله وړاندې یې خاوند د ناروغۍ له امله وفات شو، او له هغه وخت راهیسې یوازې د خپلو ماشومانو کفالت کوي. هغه د سخت مزدورۍ له لارې د خپلو ماشومانو پالنه کوي، په داسې حال کې چې د هغې مشر زوی، چې یوازې ۱۵ کلن دی، په سبزي منډۍ کې د مالونو بار وړونکی (لوډر) په توګه کار کوي.

نبیله بي‌بي وایي زما زوی ته د هغه مالک وویل چې ژر تر ژره افغانستان ته ولاړ شه. ته یتیم یې، که پولیسو تا ونیوه او بندي دې کړ، ستا مور به چیرته خوارۍ کوي چې تا له بنده خلاص کړي؟ د دې خبرو اورېدو سره زوی یې کور ته په ژړا راغی او مور ته یې وویل موږ باید بېرته افغانستان ته ولاړ شو. د نبیله بي‌بي په څېر بې شمېره افغان مهاجرین دا مهال له ناڅرګند برخلیک سره مخ دي.

په پاکستان کې د غیر قانوني مهاجرینو د ایستلو حکومتي ګام څخه تر ټولو زیات اغېزمن هماغه افغانان دي چې درې کاله وړاندې د طالبانو له ویرې پاکستان ته هجرت کړی و. په دغو مهاجرینو کې د تعلیم‌یافته کسانو لویه برخه شامله ده، چې په پاکستان کې پناه اخیستو وروسته د دریم هېواد ته د انتقال په تمه دي.

خو د سختو حکومتي پالیسو او قانوني ستونزو له کبله دلته پاتې کېدل ورځ تر بلې ستونزمن کېږي. دغه افراد چې خپل ژوند یې خوندي کولو لپاره پاکستان ته راغلي وو، اوس یې په ملګرو ملتونو کې راجسټریشن کړی دی او د نورو هېوادونو ته د تللو لپاره انتظار باسي. خو له یوې خوا د ویزې د غوښتنو په پروسه کې ځنډ، او له بلې خوا د پاکستاني چارواکو لخوا پر دوی د کړنو له امله د دوی ستونزې لا پسې زیاتې شوې دي.