رسانه بریتانیایی هایفن: اتحادیه اروپا در حفاظت از زنان افغان ناکام مانده است
- Zan News
- Jun 30
- 3 min read
رسانهٔ بریتانیایی «Hyphen» در گزارشی تازه نوشته است که با گذشت نزدیک به چهار سال از بازگشت طالبان به قدرت، اتحادیه اروپا در عمل به وعده‌های خود برای حمایت و فراهم‌سازی پناهندگی و حفاظت از زنان افغان ناکام مانده است.
در این گزارش که روز دوشنبه (30 جون) منتشر شده، با چهار زن افغان که در کشورهای مختلف اروپایی پناهنده شده‌اند، گفتگو شده است. تجربه‌های آنان از روند دشوار دریافت پناهندگی، بی‌سرنوشتی، آزار جنسی، فقر، و بی‌توجهی به نیازهای اولیه‌شان حکایت دارد.
یکی از این زنان، زینب، آموزگار هنر از کابل، می‌گوید پس از تصرف کابل توسط طالبان، کار خود را در مکتب و آرایشگاه از دست داد و ماه‌ها در خانه حبس شد. او در اواخر سال 2023، برای درخواست ویزای بشردوستانه به ایران رفت. در میان اعتراضات سراسری در این کشور و با امکانات مالی اندک، هفته‌ها در ترس از اخراج زندگی کرد.
پس از هشت ماه انتظار، او سرانجام در جون 2024 ویزای خود را دریافت کرد و به تنهایی وارد فرانسه شد. زینب اکنون در حومهٔ پاریس زندگی می‌کند و تنها 200 یورو در ماه دریافت می‌کند. او می‌گوید: «زندگی با این پول غیرممکن است.»
او به‌دلیل نداشتن تسلط به زبان فرانسوی، با سیستم‌های پیچیده پناهندگی و خدمات اجتماعی در انزوا دست‌وپنجه نرم می‌کند. «یک‌بار شش ساعت در صف کمک‌های غذایی منتظر ماندم، اما وقتی پرسیدم آیا غذا حلال است، سر من داد زدند.»
حمیرا، فعال حقوق زنان، پس از آن‌که در پاکستان گیر ماند، با ویزای بشردوستانه به اسپانیا رسید. او می‌گوید در نخستین ماه‌های اقامتش در مادرید، در حالی‌که در اقامتگاه پناهجویان زندگی می‌کرد، مورد آزار جنسی قرار گرفت. به گفتهٔ او، واکنش نهادهای حمایتی به این حادثه، امیدش را برای یافتن امنیت در اروپا از بین برد.
«وقتی [این حمله] را با مددکاران اجتماعی در میان گذاشتم، آنها آن را به‌عنوان یک سوءتفاهم فرهنگی نادیده گرفتند و گفتند که “اینجا اروپا است، نه افغانستان.”» او پس از این حادثه، یک جلسه مشاوره روانی دریافت کرد که آن را مفید می‌داند، اما هنوز با خاطرات آن حادثه دست‌وپنجه نرم می‌کند.
رویا، دختر 22 ساله از کابل، یکی از بازماندگان حملهٔ انتحاری بر مرکز آموزشی کاج در سال 2022 است؛ حمله‌ای که جان 53 دانش‌آموز را گرفت. او پس از شش ماه درمان در اسلام‌آباد، در مارچ 2023 با ویزای بشردوستانه به مادرید اسپانیا رفت.
با آن‌که تصور می‌کرد به امنیت رسیده است، اما به گفتهٔ خودش، «سخت‌ترین بخش این سفر تازه آغاز شده بود»؛ از بلاتکلیفی و انتظار تا سردرگمی در سیستم پناهندگی.
در سپتامبر 2024، رویا ایمیلی دریافت کرد که درخواستش برای پیوستن والدین سالمند و دو خواهر و برادر خردسالش پذیرفته شده؛ اما چند ماه بعد، این درخواست بی‌دلیل رد شد. او می‌گوید این وضعیت، اضطراب عمیق و فشارهای روانی شدید بر او وارد کرده است.
پرستو، وکیل حقوق بشر از غزنی، در جریان تخلیه میدان هوایی کابل در سال 2021، به‌جای آمریکا با پرواز نظامی پولند به ورشو انتقال یافت. او پنج ماه را در کمپ پناهجویان گذراند و سپس با کمک زنان داوطلب پولندی توانست به یک دفتر وکالت مراجعه کند و اقامت دریافت کند.
سحر فطرت، پژوهشگر دیده‌بان حقوق بشر، گفته است: «بسیاری از زنان افغان مجبورند با فرزندان‌شان سفرهای بسیار خطرناک را طی کنند و از مرزهای متعدد عبور نمایند؛ در حالی که با آزار، ارعاب، خشونت و اخراج‌های غیرقانونی روبه‌رو هستند.»
او افزوده است: «نبود مسیرهای امن و قانونی سبب شده که بسیاری از این زنان با آسیب‌های روانی شدید به مقصد برسند. آنان به حمایت فوری در زمینهٔ سلامت روان نیاز دارند؛ اما این حمایت‌ها غالباً برای‌شان به‌آسانی در دسترس نیست، چون در انتظار تأیید درخواست پناهندگی‌شان هستند.»
این در حالی است که در دسامبر 2021، با وخامت وضعیت حقوق بشری در افغانستان، 15 کشور عضو اتحادیه اروپا تعهد کردند که 40 هزار پناهجوی افغان را برای اسکان مجدد بپذیرند؛ چارچوبی که هدف آن ارائهٔ حمایت بلندمدت به کسانی بود که قادر به بازگشت به کشور نیستند. همچنین، در اکتبر 2024، دیوان عدالت اتحادیه اروپا حکمی صادر کرد که بر اساس آن، هر زن افغان که از طالبان فرار می‌کند، «دلایل کافی برای دریافت پناهندگی» دارد. با این حال، گروه‌های حقوق بشری هشدار داده‌اند که در عمل، هنوز هیچ مسیر امن و قانونی مشخصی برای این زنان فراهم نشده است.
در همین حال، اتحادیه اروپا گفته بود که در فاصلهٔ سال‌های 2021 تا 2023، 41 هزار و 500 افغان را پذیرفته است؛ اما بر پایهٔ گزارش کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل تا ماه اگست 2023، تنها 329 پناهجوی افغان به‌طور رسمی در چهار کشور اروپایی اسکان یافته‌اند و اکثریت آنان همچنان در وضعیت بلاتکلیفی و «برزخ» به‌سر می‌برند. کمیته بین‌المللی نجات (IRC) این وضعیت را «غفلتی تکان‌دهنده» توصیف کرده است.
