مبارزه طالبان با آزادی بیان، طالبان در بلخ نشر تصاویر موجودات زنده را منع کردند
- Ariahn Raya
- Sep 12
- 2 min read
در اقدامی جنجال‌برانگیز و محدودکننده، رئیس محکمه‌ی طالبان در ولایت بلخ با صدور دستوری نشر تصاویر موجودات زنده، اعم از انسان و حیوان، را در رسانه‌ها ممنوع اعلام کرده است؛ تصمیمی که موجی از نگرانی و خشم را در میان خبرنگاران، نهادهای رسانه‌ای و فعالان آزادی بیان برانگیخته است.
این دستور تازه، ادامه‌ای بر سلسله اقدامات سخت‌گیرانه طالبان علیه آزادی رسانه، هنر و تصویر در افغانستان است؛ گروهی که از زمان بازگشت به قدرت در اگست 2021، مرحله‌به‌مرحله فضا را بر رسانه‌ها و فعالان فرهنگی تنگ‌تر کرده‌اند.
خبرنگاران در این ولایت، فرمان طالبان را پایان فعالیت رسانه می‌دانند. شماری از خبرنگاران محلی در گفت‌وگو با زن‌نیوز تأکید کردند که چنین تصمیمی نه‌تنها خلاف عرف ژورنالیزم است، بلکه به‌منزله «خفه کردن کامل صدای مردم» و «حذف صورت انسانی از واقعیت روزمره» تعبیر می‌شود.
یکی از خبرنگاران در بلخ، که نخواست نامش فاش شود، گفت: «وقتی چهره‌ی مردم را حذف می‌کنید، انگار خود مردم را حذف کرده‌اید. ما چگونه جنگ، فقر، یا حتی شادی را بدون تصویر روایت کنیم؟»
ممنوعیت نشر تصویر «موجودات زنده» دامنه‌ای وسیع از محتوا را در بر می‌گیرد؛ از عکس‌های خبری و پرتره‌های خبرنگاری گرفته تا مستندهای تلویزیونی، گزارش‌های تصویری از بازارها، کشاورزی، مدارس و حتی برنامه‌های مذهبی. با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا این دستور شامل تصاویر آرشیوی و محتوای وارداتی از رسانه‌های جهانی نیز می‌شود یا خیر.
این در حالی است که رسانه‌های محلی پیش‌تر نیز تحت فشارهای فزاینده برای حذف موسیقی، سانسور چهره‌ی زنان و خودسانسوری در محتوای خبری قرار داشته‌اند.
طالبان با استناد به تفسیر خاص و سلفی‌گرایانه‌ی خود از شریعت اسلامی، بارها علیه هنرهای تصویری و رسانه‌های دیداری موضع گرفته‌اند؛ اما منتقدان می‌گویند آنچه تحت عنوان «شرع» تطبیق می‌شود، بیش از آن‌که ریشه‌ی دینی داشته باشد، ابزاری برای تحمیل سلطه، سرکوب تنوع و حذف روایت‌های رقیب است.
با این حال، بارها سازمان‌های بین‌المللی حمایت از خبرنگاران، نهادهای حقوق بشری و حتی برخی علمای دینی، این اقدام را گامی دیگر به سوی «طالبانی‌سازی مطلق» جامعه عنوان کرده‌اند.
یکی از کارشناسان رسانه در کابل به زن‌نیوز گفت: «طالبان در حال پاک‌سازی تدریجی هویت بصری افغانستان هستند؛ آن‌هم در عصری که تصویر، زبان اول ارتباط جهانی است.»
پایان چهره‌ها، آغاز تاریکی
تصمیم تازه‌ی طالبان برای ممنوع‌سازی تصاویر موجودات زنده در رسانه‌های بلخ، نمادی هشداردهنده از مسیری است که این گروه در پیش گرفته؛ مسیری که به‌جای بازسازی کشور، به بازگشت به تاریکی، حذف انسان و سکوت رسانه‌ها می‌انجامد.
افغانستان بار دیگر در آستانه‌ی خاموشی است؛ این‌بار، نه فقط با خاموش‌کردن صدای خبرنگاران، بلکه با محو چهره‌های مردم.
