
د لټون پایلې
229 results found with an empty search
- د بشري حقونو د فعالانو اتحاد: طالبان غواړي خلک د انټرنېټ په بندولو کې په تیاره او انزوا کې وساتي
Image: AP د بشري حقونو د فعالانو اتحاد په یوه خبرپاڼه کې د طالبانو له لوري په افغانستان کې د انټرنېټ د پراخو خدمتونو بندېدل په کلکه غندلي او هغه یې «د بیان ازادۍ، د معلوماتو د لاسرسي او د خلکو پر بنسټیز حق چې له نړيوالې نړۍ سره اړیکه ولري، مستقیم برید» بللې ده. په خبرپاڼه کې راغلي چې په یوویشتمه پېړۍ کې انټرنېټ د زدهکړې، کار، سوداګرۍ، روغتیایي خدمتونو او مدني فعالیتونو لپاره یو حیاتي شریان دی او طالبان د دې شریان په بندولو سره هڅه کوي چې «خلک په تیاره او انزوا کې وساتي او د حقیقت غږ خاموش کړي.» دغه حقوقي بنسټ ټینګار کړی چې د انټرنېټ بندېدل په ځانګړي ډول د ښځو او نجونو لپاره چې یوازې د انلاین زدهکړې له لارې یې د تحصیل دوام ممکن و، «د پوهې پر تابوت وروستی مېخ» او د طالبانو د ښځېدښمنۍ څرګند نښه ده. د بشري حقونو د فعالانو اتحاد طالبان «یوه ترهګره ډله او د بشري حقونو منظم ناقضان» بللي او خبرداری یې ورکړی چې د میلیونونو انسانانو له انټرنېټ څخه بېبرخې کول، د کاروبارونو فلج کول او د رسنیو او مدني بنسټونو خاموشول «د هر ډول ازاد فکر او مدني مقاومت د له منځه وړلو ښکاره هڅه» ده. په دې خبرپاڼه کې له ملګرو ملتونو، د بشري حقونو له شورا، د نړيوالې مخابراتي اتحاديې او د بیان د آزادۍ له مدافع بنسټونو غوښتنه شوې چې طالبان دې د دې «ډیجیټلي سرکوب» د عاملانو په توګه ځواب ویونکي وګرځوي او پر هغوی دې د دیپلوماتیکو، سیاسي او حقوقي فشارونو له لارې انټرنېټ ته د عاجلې بېرته لاسرسي لپاره اقدام وکړي. په خبرپاڼه کې زیات شوي: «انټرنېټ د هر وګړي بنسټیز حق دی، نه هغه امتیاز چې د یوې ترهګري ډلې له لوري ورکړل او یا واخیستل شي. نړۍ باید اجازه ور نه کړي چې طالبان د انټرنېټ په بندولو افغانستان په یوه چوپ زندان بدل کړي.»
- طالبان د خپلو جنایتونو د پټولو لپاره انټرنېټ بندوي
Image: Reuters/Ali Khara طالبانو په بېسابقه او پراخه اقدام کې د افغانستان په لږ تر لږه ۱۴ ولایتونو کې د فایبر نوري انټرنېټ خدمتونه بند کړي دي؛ داسې اقدام چې نه یوازې د زرګونو وګړو د زدهکړې، کار او حیاتي اړیکو لاره یې تړلې، بلکې د «نی په تبعید کې» بنسټ په باور د دې ډلې د سازمانمندې هڅې برخه ده څو «د بشري ضد جنایتونو پرده پټه کړي او د ښځو او نجونو د زدهکړې وروستۍ کړکۍ وتړي.» نی په تبعید کې په یوه خبرپاڼه کې خبرداری ورکړی چې طالبان په دې پرېکړې سره عملاً افغانستان په «دوهمه شمالي کوریا» بدلوي؛ په دې توپیر چې په افغانستان کې پر ښځو او نجونو محدودیتونه تر اعظمي او لا ډېرې خشنې کچې پلي کېږي. دغه بنسټ ویلي: «د انټرنېټ بندېدل د حقیقت د خاموشولو، د جنګي جنایتونو د زیاتېدو او د هغوی د نړيوال مستندسازۍ د مخنیوي په معنا دي.» د دې بنسټ په باور، طالبانو د انټرنېټ د دې حیاتي شریان په بندولو سره وګړي په تیاره او انزوا کې اچولي او هڅه کوي چې د افغانستان ټولنه له خپلو اساسي حقونو، په ځانګړي ډول د بیان له ازادۍ او د زدهکړې له حقه، بېبرخې کړي. په خبرپاڼه کې ټینګار شوی چې انلاین زدهکړه د افغانستان د نجونو لپاره د طالبانو د تعلیمي محدودیتونو پر وړاندې وروستۍ نسبتي لاره وه، خو اوس د دې اقدام په پایله کې هغه هم په بشپړ ډول له منځه ولاړه. طالبانو په تېرو دریو ورځو کې د بلخ، کندهار، هلمند، هرات، ارزګان، نیمروز، کندز، تخار، بدخشان، بغلان، پکتیکا، لغمان، ننګرهار او کنړ په ولایتونو کې د فایبر نوري انټرنېټ خدمتونه بند کړي دي. باوري سرچینې وایي دا اقدام د طالبانو د مشر هبتالله اخندزاده په مستقیم امر ترسره شوی دی. که څه هم د مخابراتي شبکو انټرنېټ لا هم فعال دی، خو دغه خدمتونه په ځانګړي ډول د زدهکړې، رسنیو او انلاین کاروبارونو لپاره کافي او اغېزمن نه دي. د نی په تبعید کې په باور، طالبان نه یوازې د مجازي فضا د کنټرول او د تلیفوني خبرو د اورېدو په لټه کې دي، بلکې په دې کار سره غواړي افغانستان په یوه «چوپه زندان» بدل کړي؛ داسې زندان چې له هغه هېڅ غږ د جنایتونو، سرکوب او د خلکو د مقاومت نه بهر ته و نهوځي.
- ښاریان: طالبانو د فایبر نوري انټرنېټ په بندېدو د خلکو اقتصادي او تعلیمي ژوند فلج کړی
Image: Associated Press د طالبانو له جنجالي پرېکړې وروسته چې په څو ولایتونو کې یې د فایبر نوري انټرنېټ خدمات بند کړل، د خلکو په منځ کې د اندېښنو او ناراضیتیو څپه راپورته شوې ده. د دې حیاتي خدمتونو بندېدل نه یوازې د خلکو اقتصادي او تجارتي فعالیتونه له جدي ستونزو سره مخ کړي، بلکې د زدهکوونکو او محصلینو زدهکړې، انلاین درملنې، اطلاعرسونې او د ټولنې نور حیاتي برخې یې هم فلج کړي دي. د جلالاباد یو اوسېدونکي، هغه ولایت چې پرون یې طالبانو په بشپړ ډول انټرنېټي خدمات بند کړي، زننیوز ته ویلي: «زموږ ژوند له انټرنېټ سره تړلی دی؛ له د ماشومانو زدهکړو نیولې تر تجارتي راکړې ورکړې او له خپلو خپلوانو سره د اړیکو لپاره. اوس هر څه درېدلي دي. د طالبانو دا پرېکړه موږ مطلق شاته پاتې کېدو ته اړ باسي.» ننګرهار چې د افغانستان د ختیځ د سوداګرۍ یو مهم قطب بلل کېږي، اوس د سیمهییز اقتصادي سقوط له ګواښ سره مخ دی. تاجران، د شرکتونو مشران او د ترانسپورټ موټرچلوونکي چې پر انلاین اړیکو او ډیجیټلي تبادلو تکیه لري، د درنو زیانونو شکایت کوي. په ورته وخت کې، ښوونکي او زدهکوونکي خبرداری ورکوي چې که دا وضعیت دوام وکړي، د زدهکړې بهیر چې مخکې له دې هم د طالبانو له محدودیتونو سره مخ و، په عملي توګه له منځه ځي. یوه ښځینه ښوونکې چې د امنیتي لاملونو له کبله یې ونهغوښتل نوم یې یاد شي، زننیوز ته ویلي: «موږ په پټه او د ډېرو هڅو له لارې د نجونو لپاره د انټرنېټ له لارې زدهکړې برابرولې. اوس همدا کوچنۍ کړکۍ هم وتړل شوه.» د راپورونو له مخې، طالبانو له دې وړاندې په قندهار، بدخشان، بلخ، کندوز، بغلان، زابل او یو شمېر نورو ولایتونو کې انټرنېټ بند کړی دی. طالبان د دې اقدام د توجیه په توګه ویلي چې موخه یې «د منکراتو پر ضد مبارزه او د ټولنې اخلاقي خوندیتوب» دی، هغه ادعا چې له پراخو کورنیو او نړیوالو غبرګونونو سره مخ شوې ده. د بشري حقونو فعالان، د مدني ټولنې غړي او نړیوال بنسټونه ټینګار کوي چې د انټرنېټ بندېدل د منکراتو پر ضد مبارزه نه ده، بلکې د بیان د ازادۍ سرکوب او د خلکو له ازاد معلوماتو د محرومولو هڅه ده. بلخوا شنونکي خبرداری ورکوي چې د دې لړۍ په پراخېدو سره افغانستان د یوې «ډیجیټلي چوپتیا» پر لور روان دی؛ داسې حالت چې په کې نه یوازې د نړیوالو معلوماتو لاسرسی له منځه ځي، بلکې د هېواد وګړي له نړۍ سره له خبرو اترو هم محرومېږي. په داسې حال کې چې نړۍ د ټکنالوژۍ او معلوماتو پر اسان لاسرسي ټینګار کوي، افغانستان د طالبانو تر واک لاندې پر برعکس لوري روان دی؛ لوری چې د میلیونونو افغانانو، په ځانګړې توګه د ځوان نسل لپاره، ناوړه پایلې له ځان سره لري.
- طالبانو د قندهار او هلمند په ولایتونو کې هم د فایبر نوري انټرنېټ خدمات بند کړي
Photo: flickr محلي سرچینې تاییدوي چې طالبانو د بلخ او بدخشان تر ولایتونو وروسته، اوس په قندهار او هلمند کې هم د فایبر نوري انټرنېټ خدمات بند کړي دي. دغو دوو ولایتونو اوسېدونکو د سې شنبې په ورځ (۲۵ وږی) ویلي چې له نن ماسپښین راهیسې د فایبر نوري له لارې نه په کورونو او نه په دفترونو کې انټرنېټ ته لاسرسی لري او یوازینی پاتې لاره د موبایل ډیټا کارول دي. طالبانو یوه ورځ وړاندې په بلخ کې هم د فایبر نوري انټرنېټ پرې کړی و. د طالبانو د والي ویاند په دې ولایت کې په یوه خبرپاڼه کې چې په ایکس ټولنیز شبکه کې خپره شوې وه، ویلي چې دا اقدام د طالبانو د مشر په امر او د «منکراتو د مخنیوي» په موخه ترسره شوی دی. په همدې حال کې، د بدخشان اوسېدونکو هم پرون د انټرنېټ د بشپړ بندېدو خبر ورکړی و او وایي یوازینی لاره یې له موبایل ډیټا څخه د بهر نړۍ سره اړیکه نیول دي.
- کابل: لسګونه تقاعد شوې ښځې د طالبانو له لوري د تقاعدي معاشونو د نهورکړې پر ضد اعتراض وکړ
لسګونه تقاعد شوې ښځې په کابل کې د سې شنبې په ورځ (۲۵ وږی) د طالبانو د تقاعد خزانې ریاست مخې ته راټولې شوې او د خپلو پاتې تقاعدي معاشونو د ورکړې غوښتنه یې وکړه. معترضې وایي، له څلورو کلونو راهیسې طالبانو د تقاعدي کارکوونکو معاشونه نه دي ورکړي، چې له امله یې ډېری ښځې د فقر او لوږې سره مخ دي. یوه معترضې زننیوز ته ویلي: «موږ آن د خپلو کورنیو لپاره د ډوډۍ د اخیستو وس نه لرو. له کلونو خدمت وروسته، نن هېڅ حق او حقوق نه راته پېژني.» سرچینې تاییدوي چې طالبانو د دې راټولېدو په غبرګون کې یو شمېر ښځې د تاوتریخوالي او وهلو ټکولو له لارې خپرې کړې دي. دغو معترضو ښځو د بېلابېلو ادارو لکه د معارف وزارت، د صحت وزارت او د افغانستان د پخواني پارلمان غړیتوب درلود. دا اعتراض په داسې حال کې ترسره شو چې هبتالله اخندزاده، د طالبانو مشر، د ۱۴۰۳ د وری په میاشت کې د افغانستان د تقاعد نظام منحل اعلان کړ. نوموړي وروسته په بل فرمان کې د تقاعدي معاشونو ورکړه د دې ډلې تر څار لاندې د یوې ځانګړې محکمې پرېکړې پورې وتړله او په جلا اتهمادهیز فرمان کې یې یوازې د «ځینو» دولتي تقاعد شویو کارکوونکو معاشونه د همدې محکمې د «شرعي حکم» پر بنسټ تائید کړل. یاده دې وي چې له ۲۰۲۱ د اګست راهیسې د طالبانو تر بیاځلي واکمنېدو وروسته، د زرګونو تقاعد شویو ښځو معاشونه، له ښوونکو نیولې تر روغتیايي کارکوونکو او د پخواني دولت نورو مامورینو، ځنډول شوي دي.
- حقاني د طالبانو عمومي عفو «تاریخ جوړونه» وبلله؛ دروغ د شکنجو او وژنو د پټولو لپاره
Image: Stian Lysberg Solum/NTB/AFP/Getty via newsweek انس حقاني، د حقاني شبکې غړی او د طالبانو له سیاسي څېرو څخه، په تازه خبرو کې ادعا کړې چې طالبان د جمهوریت له سقوط وروسته د «عمومي عفو» په اعلان سره تاریخ جوړ کړی او پر دې ویاړي. هغه ویلي چې دا ډله د افغانستان تر نیولو وروسته د غچ اخیستنې پر ځای په ټول هېواد کې امنیت ټينګ کړی دی. خو موجود شواهد او د نړيوالو باوري بنسټونو مستند راپورونه څرګندوي چې د طالبانو عمومي عفو په اصل کې یوازې یو تبلیغاتي پرده ده څو د دې ډلې پراخ او منظم جنایتونه پټ کړي. د ادعا او واقعیت ترمنځ تناقض حقاني ویلي: «زموږ مشران د عمومي عفو په اعلان سره تاریخ جوړ کړ… کېدای شي خلک ووایي موږ مبالغه کوو، خو د جمهوریت د حکومت ګڼ وزیران په شمول د حامد کرزي او ډاکټر عبدالله لا هم په کابل کې دي.» خو د میداني واقعیتونو څرګند شواهد ښيي چې دغه ادعا د تاریخي حقیقت تر ټولو لږه بڼه نه لري، بلکې یوازې یو سیاسي دروغ دی. مستندات نړيوال یوناما په خپل د ۲۰۲۳ کال راپور کې لیکلي دي: «طالبانو د عمومي عفو د اعلان سربېره، سلګونه موردونه خپلسري نیونې، جبري تری تم کول، شکنجه او د پخوانیو نظامیانو او د جمهوري حکومت د کارکوونکو فراقانوني وژنې ترسره کړې دي.» د دې سازمان شمېرې ښيي چې د ۲۰۲۱ کال د اګست او د ۲۰۲۳ کال د جون ترمنځ د امنیتي ځواکونو او د پخواني حکومت د چارواکو پر وړاندې له ۸۰۰ زیات د بشري حقونو د درنو نقض موارد ثبت شوي دي. عفو بینالملل په ۲۰۲۲ کال کې ټینګار کړی و: «د طالبانو د عمومي عفو اعلان پرته له یوه تبلیغاتي وسیلې بل څه نه دي. سلګونه پخواني نظامیان وژل شوي یا د شکنجو لاندې مړه شوي او د هغوی کورنۍ لا هم په وېره او بې برخلیکۍ کې ژوند کوي.» د بشري حقونو څار بنسټ په دسمبر ۲۰۲۲ کې لیکلي دي: «طالبانو په ټوله افغانستان کې لسګونه سیمهییز چارواکي، پولیس او د امنیتي ځواکونو غړي له تسلیمېدو وروسته اعدام کړي دي. دغه جنایتونه په ښکاره ډول د عمومي عفو د فرمان نقض دی.» د فراقانوني وژنو هاخوا، طالبانو خپله «عمومي عفو» په لا وحشیانه بڼو هم نقض کړې ده: زندانونه په سیستماتیکو شکنجهځایونو بدل شوي دي. ژوندي پاتې شویو روایت کړی چې د برېښنايي کیبل، لرګي او د اوسپنې د میلونو په واسطه وهل شوي دي. د مدني فعالانو او معترضو ښځو پر وړاندې ډلهییزې جنسي تېري راپور شوي دي؛ هغه ښځې چې یوازې د اعتراض یا مدني فعالیت په جرم نیول شوې دي. خبریالان د طالبانو ځانګړی هدف پاتې شوي دي؛ ګڼ موردونه ثبت شوي چې غوږونه پرې شوي، غاښونه مات شوي، رواني شکنجه ورکړل شوې او ورک شوي دي. په ډېرو ولایتونو کې لا هم د هغو کورنیو غږونه اوچت دي چې خپل عزیزان یې پرته له محاکمې اعدام یا ورک شوي دي. هیڅوک خوندي نه دي څلور کاله د جمهوريت له سقوط وروسته، افغانستان په يوه ستر زندان بدل شوی دی. نن هېڅ ټولنیز قشر خوندي نه دی: پخواني نظاميان د شکنجې لاندې وژل کېږي. خبریالان په فزیکي او رواني تاوتریخوالي شکنجه کېږي او چوپ کړل کېږي. معترضې ښځې د جنسي تیری او سپکاوي ښکار کېږي. مدني او سیاسي فعالان ورک کېږي يا په تیاره بندخونو کې بندیان کېږي. هره ورځ د افغانستان له ګوټ ګوټ تازه خبرونه خپرېږي چې د طالبانو له خوا مدیریت شوي او سیستماتیک جنایتونه په ډاګه کوي؛ هغه جنایتونه چې د «عمومي عفو» د ادعا خلاف نه یوازې نه دي درېدلي، بلکې د دې ډلې د حکومتي سازوکار یوه برخه ګرځېدلي دي. پایله دا ده چې باید وویل شي طالبان هڅه کوي د «عمومي عفو» روایت د نړۍ پر وړاندې د سیاسي کارت په توګه وکاروي. خو د نړيوالو بنسټونو اسناد او د ژوندي پاتې شویو شهادتونه ثابتوي چې دا فرمان له تاریخي فریب پرته بل څه نه دی. د طالبانو د عمومي عفو اعلان په عمل کې د سرکوب وسیله ګرځېدلې ده؛ داسې وسیله چې د «بخښنې» تر نوم لاندې یې د سلګونو انسانانو ژوند اخیستی، زرګونه کورنۍ یې د غم پر ټغر کېنولې او میلیونونه افغانان یې په ورځني وېره کې ساتلي دي.
- یونیسف: ماشومان د افغانستان د ختیځ د زلزلې تر ټولو لوی قربانیان دي
Photo: Reuters / Stringer via ABC News یونیسف نن یکشنبه (۲۳ وږی) د افغانستان لپاره د دې بنسټ د استازي په پیغام کې د ختیځ په ولایتونو کې د وروستیو زلزلو د ماشومانو د درنو تلفاتو په تړاو خبرداری ورکړی او له بیړني اقدام یې د زیانمنو د ملاتړ غوښتنه کړې ده. ډاکټر تاجالدین اویواله، د افغانستان لپاره د یونیسف استازي، په دې پیغام کې ویلي چې د اګست د ۳۱مې زلزله په کنړ او ننګرهار ولایتونو کې «ډېره ډېره ویجاړونکې» وه او ماشومان یې تر ټولو دروند بار پر اوږو وړی دی. د یونیسف په وینا، د له ۲۲۰۰ څخه د زیاتو وژل شویو کسانو له ډلې لږ تر لږه ۱۱۷۲ ماشومان وژل شوي دي؛ هغه شمېر چې له نیمايي زیات قربانیان جوړوي. برسېره پردې، له درې زره زیات کسان ټپیان شوي او شاوخوا ۶۷۰۰ کورونه په بشپړ یا قسمي ډول وران شوي دي. د ډېرو ژوندي پاتې شویو په ځانګړې توګه د ماشومانو سرپرستان وژل شوي او اوس له رواني کړکېچ او بېسرپرستۍ سره لاس او ګرېوان دي. د یونیسف استازي خبرداری ورکړی چې د ژمي د رانږدې کېدو سره وخت په چټکۍ تېرېږي او که بیړني اقدامات ونه شي، زرګونه ماشومان او ښځې به د سرپناه، خوړو او روغتیایي خدمتونو له نشت سره مخ شي. نوموړي ټینګار کړی چې دا پېښه یوازې یوه طبیعي فاجعه نه ده، بلکې پر هغو ماشومانو یو بل دروند ګوزار دی چې د جګړې، فقر او پرلهپسې کړکېچونو له امله یې ماشومتوب له لاسه ورکړی دی. په همدې حال کې د طالبانو د ښځو پر فعالیتونو بندیزونه د مرستو لېږد لا سخت کړی او اړمن کسان په ځانګړې توګه ښځې او ماشومان له حیاتي خدمتونو د محرومېدو له ګواښ سره مخ دي. په ډېرو مواردو کې، زیانمنو ښځو د ښځینه مرستندویانو له نشتوالي سره، له مرستو بېبرخې پاتې شوي دي. یونیسف له نړيوالې ټولنې غوښتي چې د زلزلې له ماشومانو ژوندي پاتې شویو سره ودرېږي او بیړنی او دوامدار ملاتړ یې پر غاړه واخلي.
- فاریاب: د میمنې په ترافیکي پېښه کې شپږ تنه وژل شوي او شپږ تنه ټپیان دي
Social Media د طالبانو سیمهییز چارواکي په فاریاب ولایت کې وایي چې د میمنې ښار په یوه ترافیکي پېښه کې شپږ تنه وژل شوي او شپږ تنه نور ټپیان شوي دي. دغه پېښه د یکشنبې په سهار (۲۳ وږی) رامنځته شوې او د طالبانو په وینا، ښځې او ماشومان هم د قربانیانو په ډله کې شامل دي. یاده دې وي چې په وروستیو ورځو کې د افغانستان په شمال کې د ترافیکي پېښو شمېر زیات شوی دی. یوازې دوه ورځې مخکې په سمنګان کې څلور تنه او درې ورځې مخکې په بغلان کې نُه تنه د ورته پېښو له امله وژل شوي وو. د دې ډېری پېښو علت د موټرچلوونکو بېاحتیاطي، د سړکونو خرابوالی او د ترافیکي نښو نشتوالی بلل کېږي.
- امسو د افغانستان له خبریالانو د سمدستي ملاتړ غوښتنه وکړه
Image: Wakil Kohsar/AFP via Aljazeera د افغانستان د رسنیو د ملاتړ سازمان (امسو) د یوې اعلامیې په خپرولو سره د طالبانو د تازه محدودیتونو په تړاو چې پر رسنیو او خبریالانو یې تېرې اوونۍ لګولي، خپله ژوره اندېښنه څرګنده کړې ده. دغه سازمان په خپله اعلامیه کې ویلي چې طالبان په وروستیو ورځو کې د محدودیتونو په لګولو سره لکه په بلخ کې د ژوندي موجوداتو د انځورونو د خپرولو بندیز، په پنجشیر کې د تصویري رسنیو د فعالیت درول او په کندهار کې د یوتیوبرانو د فعالیت منع کول، هڅه کوي چې تصویري رسنۍ په ټول افغانستان کې په تدریجي ډول چوپې کړي. امسو همدارنګه د طالبانو د پکتیا د پخواني قوماندان محمد عمر مخلص د اعتراف په یادولو سره چې ویلي یې وو طالبان د خبریالانو د وژلو قصد لري، ټینګار کړی چې دا ډول ګواښونه د حقیقت د غږ د حذفولو د طالبانو څرګنده تګلاره ده. د دې بنسټ په وینا، دا اقدامات د آزادو معلوماتو بهیر په جدي ډول له ګواښ سره مخ کوي او د هېواد پر رسنیز ټولنه نه جبرانېدونکی زیان رسوي. امسو له د بیان د آزادۍ د ملاتړ بنسټونو او له نړيوالې ټولنې غوښتي چې د دغو محدودیتونو پر وړاندې جدي دریځ ونیسي او د افغانستان له خبریالانو څخه سمدستي او عملي ملاتړ وکړي. په اعلامیه کې ویل شوي: «رسنۍ او خبریالان د افغانستان د خلکو غږ دی؛ د رسنیو چوپول د حقیقت د غږ چوپول او خلک له پوهاوي بېبرخې کول دي.» دغه محدودیتونه په داسې حال کې لګېږي چې طالبان له ۲۰۲۱ کال راهیسې د واک ته د بېرته ستنېدو وروسته په تدریجي ډول د رسنیو او بیان ازادۍ ځپلو ته دوام ورکړی او خبریالان له خپلسریو نیونو، شکنجو او پرلهپسې ګواښونو سره مخامخ دي.
- په پاکستان کې د یوې افغانې ځوانې کډوالې ښځې پر وړاندې ډلهییز تیری؛ پنځه مظنونین نیول شوي دي
PHOTO: REUTERS via express tribune د پاکستان د خیبرپښتونخوا ایالت پولیسو اعلان کړی چې په دغه ایالت د هریپور په سیمه کې پر یوې ۲۱ کلنې افغانې ځوانې کډوالې ښځې ډلهییز تیری شوی او پنځه تنه په تړاو نیول شوي دي. دغه پېښه د پنجشنبې په ورځ (۱۱ سپتمبر) هغه مهال رامنځته شوې چې قرباني، چې مېړه یې له هېواده بهر ژوند کوي او یوازې په یوه کرايي کور کې اوسېده، د خپلوانو د لیدو په لاره کې د برید ښکار شوه. د پولیسو په وینا، یو تن په نوم «باچا» دغه ښځه په زور د جوارو یوې کروندې ته بیولې او بیا د هغه څلورو ملګرو پرلهپسې پر هغې تیری کړی دی. قربانۍ په خپلو څرګندونو کې ویلي: «زه د تګ لپاره چمتو کېدم چې څلور تنه نور راورسېدل او یو په بل پسې یې راباندې تیری وکړ. کله چې مې مقاومت وکړ، ی نو یو له دوی څخه یې زما په مخ باندې سوک وواهه.» نوموړې د مخ او شونډو له ناحیې ټپي شوې ده. د پاکستان پولیسو د مظنونانو نومونه نادی، روزي، خانشیر، جاوېد او نصیر اعلان کړي او ویلي یې دي چې ټول د همدې سیمې مېشت افغان کډوال دي. د هریپور د ټراما مرکز لومړني راپور د جنسي تیري پېښه تایید کړې او دوسیه د پاکستان د جزا قانون د ۳۷۵A مادې لاندې ثبت شوې ده؛ هغه ماده چې د ډلهییز تیري لپاره د اعدام یا د عمر قید سزا په پام کې نیسي. دغه پېښه د ځایي اوسېدونکو پراخ غبرګونونه راپارولي او د قربانۍ کورنۍ د مجرمانو د بېلګې په توګه د سزا غوښتنه کړې ده. د بشري حقونو فعالان خبرداری ورکوي چې افغانې کډوالې ښځې په پاکستان کې، د دښمنانه فضا، ټولنیزو فشارونو او جبري ایستلو په ترڅ کې، تر پخوا ډېر د تاوتریخوالي، ناوړه استفادې او استثمار له ګواښ سره مخ دي.









